Op 11, 12 en 13 mei jl. werd in Amsterdam weer het traditionele Justitia gevierd. Het laatste stukje werkweek voor het Pinsterweekend dus, maar dat had geen negatieve invloed op het aantal deelnemers. Er waren opvallend veel buitenlandse gasten, van noord naar zuid, uit Antwerpen, Brussel, Parijs en Barcelona.
Het thema dit jaar was de Codex Digitalis. De centrale vraag: hoe speelt de advocatuur in op de digitaliseringsslag? Uiteraard woedt die slag al geruime tijd, maar lopen we als advocatuur nu voorop of eigenlijk achter en worden wij wanneer de rechtspraak de overgangsproblemen heeft overwonnen door die ontwikkeling ingehaald? De deelnemers werden serieus aan het denken gezet.
Pleitwedstrijden
Ook de traditionele pleitwedstrijden, op de hele donderdag, stonden in het teken van het thema. De casus betrof een op de digitale veilingsite Catawiki ter veiling aangeboden dressuurpaard, dat zonder dat de koper dat ‘in het echt’ gezien had, voor 300.000 euro werd verkocht maar na levering een gebrek bleek te hebben. Geen verborgen gebrek maar een zichtbaar gebrek: de zogenaamde hanentred, populair gezegd: mank lopend, waardoor het dier ongeschikt was als dressuurpaard en als bijkomend effect ook op de paardenspermamarkt geen belangstelling meer trok. Zo reduceerde de waarde van 300.000 naar 0,00 euro – dressuur of niets, zo luidt de boodschap. Wie is daar nu op aan te spreken: de verkoper, de veilingsite of de koper die zich door de digitale informatie op de site tot bieden laat verleiden?
Daarover werd in zes zittingen van ieder een uur steeds door twee zeer goed voorbereide en geestdriftige pleiters gestreden. Men gaf elkaar niets toe. Zelfs niet of het paard een merrie of een hengst was, nu de naam van het paard, Trojanneke, iets vrouwelijks had maar de waarde op de paardenspermamarkt ook wel in een andere richting wees.
De jury besloot na uitvoerig beraad dat Niels van Weerdenburg van het kantoor Loyens & Loeff de winnaar was, direct gevolgd door de gelijk eindigende Gaëlle Béquet (Brinkhof) en Olivier Schotel (Stibbe).
Foto’s: Menno Schepers
Advocaat van de vluchteling
Vrijdag was de lunch met gasten uit binnen- en buitenland met wie de Amsterdamse orde een bijzonder band en samenwerking heeft. Voor die gasten was er na de lunch ook een mini-seminar: ‘De advocaat van de vluchteling/de advocaat op de vlucht’. De mogelijke rol van de Europese advocatuur bij de vluchtelingenproblematiek werd toegelicht door Phon van den Biesen, de voorzitter van Lawyers for Lawyers, en Barbara Wegelin, asieladvocate in Amsterdam. Marius Pannevis vertelde over zijn initiatief tot de zogenaamde ‘havendiners’, door advocatenkantoren gesponsorde diners voor vluchtelingen waaraan ook advocaten deelnemen.
Het is traditie dat ik als deken bij die lunch enige min of meer serieuze woorden spreek. Die wijdde ik aan het vraagstuk van de Europese samenwerking in relatie tot het vluchtelingenvraagstuk. Hier volgt een verkorte versie van die toespraak:
‘Wanneer wij nu naar het verenigd Europa kijken is het nog maar moeilijk te begrijpen dat Europese landen besloten om zich in een unie te verenigen om daarmee een gebied zonder grenzen met vrij verkeer van mensen, goederen en diensten te creëren en door openheid en samenwerking de belangen van alle inwoners van de diverse landen te bevorderen.
Aan de westgrens ligt Engeland. Ongeveer de helft van de Engelsen staat negatief tegenover Europa en wil eruit. Juist daarom zijn de Ieren en Schotten in grote meerderheid positief en willen blijven.
Maar waar men in Engeland eigenlijk net zo lief niet bij Europa wil horen, zo groot is de druk in het zuiden om juist wel Europa in te komen. En even groot is de onrust daarover in de rest van Europa waar het woord vluchtelingenprobleem honderd keer meer wordt gehoord dan het woord vluchteling.
De individuele vluchteling dringt pas tot het collectief bewustzijn door wanneer er gruwelijke beelden worden uitgezonden of foto’s in de krant staan. En dan maar voor heel kort, de tweede betekenis van het woord ‘fotomomentje’.
De Europese politiek levert zich over aan de grillen van het regime in Turkije
Grillen en chantage
En zo patrouilleren marineschepen op de Middellandse zee, staan er hekken en barricaden aan de zuidgrenzen van Europa, hekken bij de grenzen tussen EU-landen en wordt opsporing gedaan naar mensensmokkelaars en andere profiteurs van deze vlucht naar en door Europa. De Europese politiek wringt zich onder aanvoering van Nederland als voorzitter van de EU in gruwelijke bochten en levert zich over aan de grillen en chantage van het regime in Turkije.
Ontdaan van alle franje, en ellende, is de conclusie dat wij hele grote stappen terug zetten in de geschiedenis. Voor de advocatuur als geheel zijn er weinig mogelijkheden om deze problemen op te lossen. In dit politieke krachtenveld staat de advocatuur helaas aan de zijlijn, maar zowel de Nederlandse orde, in het verband van de CCBE, de Europse ‘koepel’, dat dan geduldig weer wel, als de Amsterdamse balie met de Stichting Lawyers for Lawyers en een aantal individuele Amsterdamse advocaten, proberen kleine stapjes vooruit te zetten door individuele rechtsbijstand en individuele hulp.
Hier wil ik een paar andere initiatieven noemen: Marinus Pannevis, hier aan tafel, heeft het initiatief genomen tot de zogenaamde havendiners. Dit zijn door advocatenkantoren gesponsorde diners voor vluchtelingen in de opvanglocatie Havenstraat waarbij ook advocaten van de sponsorkantoren aanwezig zijn. Het enthousiasme hiervoor is groot, zowel bij de sponsors als bij de deelnemers. Bij het voor 30 mei a.s. geplande havendiner is er een speciale tafel voor gevluchte advocaten/juristen en Amsterdamse advocaten met de bedoeling langdurige persoonlijke contacten te creëren.
Advocaten vrijwilligers van de Stichting Lawyers for Lawyers hebben in Amsterdam een diner georganiseerd voor Syrische advocaten die in verschillende asielzoekerscentra verblijven. Daarnaast zijn er begeleide excursies met Syrische advocaten naar het Joegoslavië-tribunaal en naar het Libanon-tribunaal. Er is een oproep gedaan om studieboeken ter beschikking te stellen voor Syrische advocaten en studenten die in Nederland willen studeren. Op Wereldvluchtelingendag, 20 juni a.s., organiseert de UvA een open dag voor vluchtelingen en asielzoekers aan wie de verzamelde boeken ter beschikking zullen worden gesteld.
Het zijn kleine stappen, maar belangrijker is dat deze uitstralen dat de vluchtelingenstroom door de advocatuur in Nederland niet als een soort van data-lek wordt ervaren. Hulde voor deze initiatieven.
Digitale oprisping
Van Europa naar de grenzeloze wereld van de Codex Digitalis. Wat zal de verdere digitalisering van de wereld voor de advocatuur en voor de rechtspraak betekenen? Is dat een pessimistisch vraagteken, een vrolijk uitroepteken of een punt komma als digitale oprisping die daarna door negatieve ervaringen gekeerd wordt?
Twee uitspraken uit de rechterlijke macht
De president van onze rechtbank mr. Naves stelt met voldoening vast dat de individuele rechtzoekende maar een paar muisklikken van de rechtbank verwijderd is. Een strafrechter die het al met een geheel digitaal dossier doet verontschuldigt zich tegenover de verdachte voor het feit dat hij hem niet aankijkt maar op zijn scherm kijkt: sorry maar uw zaak zit in dit kastje.
Datzelfde zal voor de advocatuur gaan gelden, of liever nog meer voor de advocatuur gaan gelden dan nu al het geval is. Aan alle tafels hier zit een waarnemer die op mijn verzoek bijhoudt hoe vaak zijn of haar tafelgenoten op hun mobiel kijken. Ik krijg via mijn oortje door dat er vanaf het moment dat deze lunch begon al tientallen contactmomenten met de smartphones zijn geweest. En dan te bedenken dat de smartphone nog geen tien jaar bestaat!
De vluchtelingenstroom wordt door de advocatuur in Nederland niet als een soort van data-lek ervaren
Hoe zal het er over 10 jaar uit zien? Een beetje advocaat zal zich een elektrische zelfrijdende auto kunnen veroorloven. Zitten op de achterbank rijdt hij werkend naar kantoor in een rij cdv’s (connected driven vehicles) in plaats van in de file. Maar waarom zou hij eigenlijk nog naar kantoor gaan – de Zuidas loopt leeg – of naar de rechtbank – de nieuw gebouwde rechtbank wordt niet eens meer in gebruik genomen –, of naar een bespreking – waarom zou je?
Het seminar in het Tuschinski-theater onder leiding van dagvoorzitter, journalist, publicist en spreker Charles Groenhuijsen was zeer goed bezocht. De laatste spreker daar was Richard Süsskind, IT-adviseur en hoogleraar recht en technologie in Oxford, die zo’n tien tot twintig jaar vooruit keek. Hij ziet vooral kansen voor de beroepsgroep en de individuele advocaten, vooral de jongere advocaten, maar zij moeten dan de toenemende digitalisering als een goed hulpmiddel zien en niet als een belemmering voor de instandhouding van de oude gewoonten en gebruiken in het vak.
Beste Justitia ooit
’s Avonds uiteraard de Justitia-borrel, het diner en het feest in de tot feestzaal omgetoverde grote zaal van het Tuschinski theater. Hardere muziek heeft daar sinds het gebouw in 1921 geopend werd niet geklonken, maar juist daarom was ook dit laatste onderdeel een groot succes. Zoals ieder jaar was het oordeel van de deelnemers: het beste Justitia ooit en behalve aan de sponsoren, sprekers en de deelnemers was dat te danken aan de Justitia-commissie 2016 bestaande uit Christiaan Klooster, voorzitter, Marijke Spee, secretaris, Joost Dibbits, penningmeester, Tom Henriks, locatie-manager, Willeke Kemkers, organisator van het feest, Sophi Beerepoot, thematicus, Roy Rouwen, verantwoordelijk voor de buitenlandse gasten en Pascalle van Overbeek, pleitwedstrijden en deelnemers.
Zij hebben geweldig werk verzet. Namens de Amsterdamse balie en haar gasten veel dank daarvoor.’