Op 5 april was het ‘de Dag van de Advocaat’ in Turkije. Helaas viel er weinig te vieren op deze dag. Advocaten in Turkije die critici van het bewind bijstaan, lopen ook zelf aanzienlijke risico’s. Dat was al zo sinds de poging tot staatsgreep in 2016. Recent is de repressie echter toegenomen. Een hongerstaking van gedetineerde advocaten leidde in augustus 2020 zelfs tot tragische dood van één van hen. Naast acties tegen individuele advocaten, treft de Turkse regering inmiddels ook maatregelen tegen beroepsorganisaties. Ook zij worden strafrechtelijk vervolgd. Er werd zelfs een wet aangenomen, die volgens organisaties als Human Rights Watch en de International Commission of Jurists tot doel heeft de invloed van ‘kritische’ advocaten-ordes te beperken.

Tekst: Lawyers for Lawyers

In Turkije worden advocaten die bijstand verlenen aan critici van het regime op grote schaal vervolgd. De regering beroept zich daarbij op ingrijpende anti-terrorisme wetgeving, die werd ingevoerd na de mislukte coup van 2016. Daarbij wordt het verlenen van juridische bijstand aan een ’terrorist’ ook zelfstandig gekwalificeerd als het medeplegen of faciliteren van daden van terreur. Eind 2020 zaten op deze grondslag meer dan 600 advocaten in Turkse gevangenissen.

Uit verzet tegen deze situatie is een groep gedetineerde advocaten in 2020 in hongerstaking gegaan. Een van hen, Ebru Timtik, is op 27 augustus 2020 aan de gevolgen van haar hongerstaking overleden. Haar mede-hongerstaker Aytaç Ünsal werd aanvankelijk op 3 september 2020 vrijgelaten om dringend medisch behandeld te worden. Nog voor het einde van deze behandeling werd hij echter op 9 december alweer in hechtenis genomen. Zijn toestand blijft onverminderd zorgelijk.

Advocaten ordes

Om haar greep op de advocatuur nog verder te verstevigen, is de Turkse regering ook begonnen maatregelen te treffen tegen organisaties van advocaten.

Zo werd in april 2020 een onderzoek ingesteld door het openbaar ministerie tegen de lokale ordes van Ankara en Diyarbakir. Aanleiding daarvoor was de kritiek die door deze ordes was geuit op Ali Erbaş, een van de gezaghebbende moefti’s in Turkije, die tijdens zijn preek op 24 april 2020 had betoogd dat de corona-epidemie te wijten was aan de lhbti-gemeenschap.

Daarnaast werd in juli 2020 een wet aangenomen, die het mogelijk maakt om in provincies met meer dan 5.000 advocaten nieuwe advocatenordes op te richten, naast de bestaande ordes. In de praktijk zou het hier vooral gaan om de provincies Ankara, Istanbul en Izmir, waar de meest kritische ordes zitten. Volgens de regering beoogt de nieuwe wet een ‘democratischer en pluriformer systeem’. De bestaande ordes zien de wet echter vooral als een bedreiging, gericht op het creëren van nieuwe ordes die op de hand van de regering zijn.

Steun voor collega’s

Ter nagedachtenis aan Ebru Timtik en als blijvende aansporing tot eerbiediging van de beginselen van fair trial en het recht op juridische bijstand, besloot Lawyers for Lawyers tezamen met een aantal internationale advocatenorganisaties om jaarlijks op 14 juni een Fair Trial Day te houden. Daarbij zal de Ebru Timtik Award worden uitgereikt aan personen of organisaties, die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt op deze terreinen.