Fintech en Legaltech zijn technologische ontwikkelingen die de advocatuur dwingen na te denken over de toekomst en innovatie. Toch kunnen deze begrippen abstract zijn voor degenen die hier in de praktijk niet (dagelijks) mee te maken hebben. In deze editie van Actualiteiten gaan wij daarom kort in op deze begrippen en hun betekenis voor de advocatuur.

Tekst: Marloes van den Eeckhout en Soeradj Ramsanjhal

Fintech en Legaltech zijn verzameltermen, waarbinnen technologie en een ander onderwerp bij elkaar komen. Dat deze begrippen reeds ingeburgerd zijn, blijkt al uit het feit dat er Legaltech en Fintech Awards worden uitgereikt. Fintech heeft betrekking op de financiële dienstverlening. De klassieke financiële dienstverlening vindt steeds meer online, via apps, en zonder menselijke tussenkomst plaats. Voorbeelden zijn online bankieren en iDEAL. Fintech kent een grote vijver, want het betreft iedereen die gebruikt maakt van financiële dienstverlening. Deze sector staat meer bekend om innovatie dan om advocatuur. Fintech ondernemingen zijn niet per definitie start-ups. Ook grotere ondernemingen, zoals banken, kunnen een focus hebben op Fintech. Denk daarbij aan big data en blockchain (de technologie achter de Bitcoin). Ook de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank verwelkomen innovatie in de financiële sector. Zij hebben hiertoe een Innovatiehub gecreëerd om vraagstukken met deze toezichthouders te bespreken.

Recent startte de Europese Commissie met een consultatie over Fintech. Doel is het beleid van de Europese Commissie op technologische innovatie in deze sector verder te ontwikkelen. Steeds meer advocaten verleggen hun focus naar dit gebied. Sommige kantoren hebben ‘Fintech-teams’ opgericht. Dergelijke teams focussen niet alleen op het financiële (toezichts)recht, maar ook op IE- en IT-recht, privacyrecht en ondernemingsrecht. Niet alleen grote kantoren richten dergelijke teams op; ook sommige nichekantoren focussen op Fintech. Hoe belangrijk Fintech voor juridische dienstverleners is, zal nog moeten blijken, maar duidelijk is in ieder geval wel dat sommige advocaten(kantoren) hier al goed op inspelen.

Juridische dienstverlening
Legaltech heeft betrekking op de juridische dienstverlening. Hierbij kan worden gedacht aan een platform dat vraag en aanbod bij elkaar brengt en/of geautomatiseerde documenten produceert. Het tech-aspect kan ook verder gaan, bijvoorbeeld door juridische analyses te laten verrichten door software op basis van kunstmatige intelligentie. Dit laatste is in Nederland echter nog niet heel bekend. Een voorbeeld hiervan is de ROSS-software van IBM, die een deel van het juridische onderzoek overneemt van juristen.

Juridische analyses op basis
van kunstmatige intelligentie?

Vooralsnog lijkt het erop dat de Legaltechs in Nederland zich vooral toeleggen op het bij elkaar brengen van vraag en aanbod en het aanbieden van geautomatiseerde processen om ‘standaarddocumentatie’ te verkrijgen. De kloof tussen rechtzoekenden enerzijds en advocaten en juridische dienstverleners anderzijds kan hierdoor afnemen. Dat marktpartijen toekomst zien in deze markt is wel duidelijk. Recent is de Amerikaanse Rocket Lawyer gestart met het aanbieden van diensten in Nederland.

Moeten wij advocaten ons druk maken vanwege de komst en het bestaan van Legaltechs? Het antwoord hierop kunnen wij niet geven. Wel is innovatie hier het kernbegrip. De advocatuur is van oudsher ouderwets. Legaltechs, maar ook Fintechs, dwingen advocaten in ieder geval om na te denken over de toekomst en innovatie. Dat is een goede zaak.