In deze rubriek worden advocaten die 40 jaar in het vak zitten in het zonnetje gezet. Deze keer:
Begin van mijn carrière in de advocatuur
Het begon 40 jaar geleden in Amsterdam aan een formicatafeltje met een tweede hands elektrische schrijfmachine. Ik werkte met carbonpapier voor de kopieën. Geen computer en geen internet. Niet lang daarvoor waren de eerst advocatencollectieven opgericht. Het was de post provoperiode en de maatschappelijke discussie was volop aan de gang. Er was een positief klimaat voor de menselijke benadering en het liberale gedachtengoed. De straf voor moord was 6 jaar gevangenisstraf. De reclassering was er echt voor de cliënten. De officier van justitie gaf inhoud aan een sepotbeleid en vervolgde restrictief. De opleiding kreeg je in de praktijk van je patroon of kantoorgenoten. Van Jannie van Vloten leerde ik een degelijke aanpak. Telkens werd de wet erbij gehaald en werd het probleem teruggebracht tot de basiselementen. Na twee jaar begon ik met Vincent Kraal het kantoor Kraal & Struycken. Vincent is een van de betere strafrechtadvocaten die met een ijzersterk geheugen en gedetailleerde kennis van zaken, gekoppeld aan een goede timing met humor doorspekte relevante verweren gezelligheid in de rechtszaal creëert, die doeltreffend is. Het EHRM was nog benaderbaar. Er was ruimte. De overheid was er voor de burger. Er was vertrouwen. Je kon van de rechter een eerlijke en onafhankelijke benadering verwachten. Er was meer balans tussen de verschillende machten. Meer bereidheid van gezagsdragers tot meedenken aan een oplossing.
Ontwikkelingen komen de rechtsstaat niet ten goede
Er is veel veranderd en niet ten goede. Veel wetgeving. Nieuwe gevangenissen die natuurlijk vol moesten. Echte levenslange gevangenisstraf is ingevoerd, de hoogte van de straffen is verdrievoudigd en nieuwe gerechtsgebouwen zijn uit de grond gestampt. De Wet Mulder met ruime incassomogelijkheden door de politie bijvoorbeeld door gijzeling zonder betekening van de machtiging. Kinderen worden uit huis geplaatst door politiedwang zonder toetsing achteraf door een onafhankelijke rechter . De overheid heeft een bijna ongecontroleerde macht gekregen. Er werd misbruik gemaakt van het toevoegingssysteem. Controleorganen werden opgericht, die iedere advocaat als verdachte beschouwen en die zichzelf weer moesten waarmaken, waardoor veel tijd moet worden besteed aan procedures en papierwerk rondom toevoegingen. Kwaliteitseisen. Meer controle. Boetes. Tuchtrechtspraak. Exorbitante opleidingskosten voor beginners. Wat levert het op? Er zijn meer vraagtekens te zetten. Is bestuursrechtspraak wel “effectief” en als onafhankelijk te beschouwen? Doen rechters nog wel aan waarheidsvinding? Zijn rechters bereid een zelfstandig oordeel te geven en af te wijken van wat door een hogere instantie is bepaald? Worden rechtsvragen nog beantwoord? Rechters worden overspoeld door procedures, omdat in het voortraject er niet meer besloten wordt. Het door- en afschuifsysteem tiert welig.
Sfeer van wantrouwen
De sfeer van vertrouwen van de jaren 70 heeft plaats moeten maken voor de sfeer van wantrouwen, angst, van bekrompenheid en schijn. De betrouwbaarheid, het vertrouwen en de verantwoordelijkheid moeten de basis zijn naast de scheiding der machten, in een evenwichtige balans, voor de rechtstaat. Hugo de Groot: “Laat de hele wereld toch erkennen dat op de bres staan voor de vrijheid en het op de bres staan voor de betrouwbaarheid voorvloeien uit een zelfde gezindheid”.
Huib Struycken