Na de afronding van de jaarvergadering van de Amsterdamse Orde van Advocaten, die plaatsvond op donderdag 30 maart 2023 om 15.15 uur in de Rode Hoed, was het om 16.30 uur die middag tijd voor het uitreiken van de Dekenprijs.
Tekst: Diederik Palstra
Co-deken Jacqueline Schaap stelde allereerst uitdrukkelijk dat zij de prijs uitreikt namens de Amsterdamse Raad van de Orde en niet louter namens de dekens, ondanks het feit dat de prijs ‘de Dekenprijs’ heet. De Dekenprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die op unieke wijze het vak heeft uitgeoefend. Vorig jaar werd de prijs toegekend aan mr. C.E. Du Perron, die raadsheer is bij de Hoge Raad. Eerdere winnaars zijn onder meer oud-burgemeester en voormalige Amsterdamse advocaat Eberhard van der Laan (2017), de Amsterdamse letselschadeadvocaat John Beer (2018), de voormalige Amsterdamse advocaat mr. Bart Stapert (2019), die nu raadsheer is bij het Hof Den Bosch, en in 2020 (postuum) Derk Wiersum. In 2021 is de prijs niet uitgereikt.
Kritisch, maar rechtvaardig
Zoals uit dit lijstje van voorgaande winnaars blijkt, is de ontvanger van de Dekenprijs vaak iemand van binnen de balie – maar dit jaar is het dus iemand van buitenaf. Saskia Belleman doet voor De Telegraaf verslag over het recht en rechtszaken, en doet dat vanaf de publieke tribune ook in haar tweets. Advocaten waarderen hoe zij het werk toelicht aan het publiek. Ze is kritisch, maar rechtvaardig. Jacqueline Schaap haalde bij het uitreiken van de prijs enkele voorbeelden aan. Eén van die voorbeelden pakte wel wat onhandig uit, want mevrouw Schaap stond destijds de wederpartij bij van een deelnemer aan het programma Miljoenenjacht, die dacht dat hij recht had op een hogere prijs dan hij had gekregen. Tijdens de procedure twitterde Saskia Belleman vervolgens vanaf de publieke tribune live de eerste getuigenverklaring rond. De tweede getuige kon dit op zijn telefoon ook weer live volgen en daar vervolgens zijn eigen getuigenverklaring op afstemmen. Hoe dit ook zij, Saskia Belleman is een vrouw die de advocatuur in de gaten en daarmee scherp houdt.
Waarnemer van de rechtsgang
In haar dankwoord zei Saskia Belleman dat zij, toen zij hoorde dat zij deze prijs zou krijgen, zich eerst de vraag stelde of zij deze wel kon accepteren. Het is haar taak is om rechtszaken en dus ook de advocatuur kritisch en onafhankelijk te volgen. Toch besloot zij dat het kon. Zij is immers slechts een waarnemer van de rechtsgang. Naar de mening van Saskia Belleman staat de rechtsstaat steeds meer onder druk – in de eerste plaats natuurlijk als gevolg van de aanslagen en de bedreigingen, maar ook vanwege bijvoorbeeld de overspannen verwachtingen van de burgers en de ICT-problemen. Sinds social media zo’n hoge vlucht hebben genomen, heeft iedereen daarop zijn eigen podium, zo stelt Belleman. Op die podia vindt men dat rechters watjes, te soft en altijd van D66 zijn. Op zijn minst moet levenslang worden opgelegd, en het liefst moet de doodstraf opnieuw worden ingevoerd. De onschuldpresumptie kent het publiek niet. Verdachten zijn zonder meer schuldig. Steeds vaker ziet zij dat er door het publiek in de rechtbank altaartjes worden ingericht voor het slachtoffer. Eén keer werd er zelfs een urn meegenomen met de as van het overleden slachtoffer. Vaak ziet ze misselijkmakende reacties onder haar tweets staan. Volgens dit publiek zijn advocaten minstens zo erg als de verdachten en er moet dan wel iets mis met je zijn als je zo iemand verdedigt.
Maar ook al kleven er dus veel nadelen aan Twitter, het zorgt er wel voor dat Belleman het recht en het belang van de rechtsstaat kan uitleggen aan het publiek – en daarmee ook de rol van de advocatuur. Volgens Belleman is dit is van levensbelang.