In Duitsland zijn de deelstaten autonoom bij het afkondigen van 2G-maatregelen. Zo gelden in de aan Nederland grenzende deelstaat Nordrhein-Westfalen in de horeca 2G-regels, maar mogen werkgevers 3G vragen.

 

Op maandag 22 november 2021 heeft demissionair minister Hugo de Jonge het wetsvoorstel ‘Tijdelijke wet verbreding inzet coronatoegangsbewijzen’ ingediend om alleen nog mensen die zijn gevaccineerd of zijn genezen van Covid toegang te verlenen tot de horeca, de cultuursector, bij evenementen en de niet-essentiële dienstverlening, zoals pretparken, massagesalons en zonnestudio’s. Deze wijze van toegangsverlening wordt kortweg aangeduid als 2G (gevaccineerd of genezen).

Tekst: Hannah Brenninkmeijer

Op dit moment geldt nog dat je een QR-code krijgt waarmee je toegang tot een horecagelegenheid of evenement verkrijgt als sprake is van 3G (als je bent gevaccineerd, net bent genezen of recent getest). Je kunt dan ook naar binnen als je kort daarvoor (binnen 24 uur) negatief bent getest. Met invoering van 2G kunnen niet-gevaccineerden dus niet meer naar horeca of evenementen toe, omdat een negatieve test geen soelaas meer biedt.

Invoering 2G alleen als risico van verspreiding groot is
Volgens het wetsvoorstel zal 2G alleen worden ingevoerd op plekken waar het risico van verspreiding van het virus hoog is. Daarbij gaat het om plekken waar mensen geen vaste zitplaats hebben of waar afstand houden moeilijk is. Dit betekent dat 2G naar alle waarschijnlijkheid niet zal worden ingevoerd voor theaters met vaste zitplaatsen of bij contactberoepen zoals de kapper of fysiotherapeut. Ook voor het onderwijs en voor de werkplek geldt dat 2G niet zal worden ingevoerd.

Uitzondering
Het wetsvoorstel maakt een uitzondering voor mensen die zich om medische redenen niet kunnen laten vaccineren. Zij kunnen dus wél toegang verkrijgen tot de locaties waar voor de overige bezoekers 2G geldt. De demissionair minister zoekt nog naar een manier om dit in de praktijk mogelijk te maken.

Voordeel van 2G volgens het OMT
Volgens berekeningen van het OMT zal het aantal besmettingen op locaties waar een toegangsbewijs verplicht is halveren als 2G zou worden ingevoerd ten opzichte van het thans geldende 3G-systeem. Volgens de berekeningen van het OMT zou bovendien het aantal ziekenhuisopnames bij invoering van 2G zo’n 82% lager liggen dan bij 3G.

Wel geldt dat ook in geval van invoering van 2G nog altijd grote onzekerheden bestaan over aan het aantal te verwachten besmettingen. Onder meer omdat vanzelfsprekend goed moet worden gehandhaafd, maar ook in verband met de mate van bescherming van de vaccins.

Vindt het wetsvoorstel voldoende steun?
Hoewel demissionair minister De Jonge de kamer had verzocht het wetsvoorstel deze week nog te behandelen, heeft een aantal partijen medegedeeld dat zij niet deze week al kunnen bepalen of zij voor of tegen invoering van 2G zijn, omdat zij zich daarover eerst een goed oordeel willen kunnen vormen. Om die reden is inmiddels bepaald dat het wetsvoorstel volgende week (week 48 van 2021) zal worden behandeld. Daarnaast geldt dat de ChristenUnie tot op heden heeft gepleit voor invoering van 1G, wat staat voor altijd testen, waar dan ook en voor iedereen, gevaccineerd of niet. Dit om de tweedeling in de maatschappij tegen te gaan.

Ook vraagt een aantal bewindslieden zich af of de huidige regels niet eerst beter moeten worden nageleefd, voordat een ingrijpend voorstel als 2G wordt doorgevoerd. Daarnaast moet ook nog worden geoordeeld over twee andere spoedwetsvoorstellen die 3G in onderwijs en op de werkplek mogelijk maken.

Op dit moment hebben alleen VVD en D66 gezegd dat zij het wetsvoorstel zullen ondersteunen. Alle overige partijen twijfelen nog, of zijn ronduit tegen invoering van 2G. Zelfs als het voorstel het in de Tweede Kamer haalt, geldt dat ook de Eerste Kamer daarmee nog moet instemmen.

Kritiek tegen het voorstel tot invoering van 1G
Het voorstel van de ChristenUnie leidt tot minder verdeeldheid en daarmee mogelijk ook tot minder rellen. Demissionair minister De Jonge ziet wel een aantal praktische bezwaren, want het aantal uit te voeren testen zou daarmee naar mogelijk 1 miljoen per avond stijgen. Dit is niet alleen duur, maar praktisch ook nauwelijks uitvoerbaar, aldus De Jonge. Bovendien vindt hij het niet te verdedigen dat mensen die zich hebben ingeënt zich alsnog zouden moeten testen en vreest hij dat zij hun avondje uit mogelijk laten zitten. En dat zou weer slecht voor de economie zijn.

Oordeel van de Raad van State
De Raad van State oordeelt dat uit het wetsvoorstel onvoldoende blijkt wanneer 1G, 2G of 3G geldt en of 1G al dan niet met 2G of 3G moet worden gecombineerd. De Raad van State wijst erop dat de wet voor iedereen voldoende helder moet zijn, omdat dat de naleving bevordert. In dat kader wijst de Raad van State erop dat het huidige 3G-beleid al onvoldoende wordt nageleefd en wijst erop dat het coronatoegangsbewijs maar in circa 30% van de gevallen juist wordt gecontroleerd en in de horeca slechts in 22% van de gevallen. Ook dit ondersteunt de vragen van de Kamerleden met betrekking tot de naleving van het huidige beleid.

Wel vindt de Raad van State de invoering van 2G verdedigbaar gelet op het snel oplopen van de besmettingsaantallen. Maar het moet veel duidelijker worden gemaakt dat 2G alleen mag gelden in geval van situaties die een hoog risico van besmetting met zich brengen. Die situaties moeten in de wet zelf helder worden gedefinieerd, aldus de Raad van State. Ook zal het kabinet duidelijk moeten maken hoe de uitzondering zal luiden voor mensen die zich niet kunnen laten vaccineren.

Overigens heeft de Raad van State ook kritiek geuit op het spoedwetsvoorstel tot invoering van 3G op de werkvloer. Dit omdat het kabinet de keuze tot invoering daarvan bij de werkgevers zelf legt. Dit zal tot veel onnodige discussies leiden. Het is volgens de Raad van State aan de wetgever om te bepalen of 3G op de werkvloer verplicht wordt of niet.

Het Ministerie van Volksgezondheid zegt de kritiek van de Raad van State ter harte te nemen en is ervan overtuigd dat het gewijzigde voorstel tot invoering van 2G de toets der kritiek kan doorstaan.

Conclusie
Al met al is de invoering van 2G nog geen gelopen race. Mogelijk dat er nog een aantal amendementen wordt ingediend om de strengheid van de bepalingen in het wetsvoorstel nog verder te beperken, maar ook dan is het nog maar de vraag of ook de Eerste Kamer met het resultaat instemt.

Inmiddels lijkt alweer te worden geanticipeerd op een nieuwe lockdown omdat de besmettingscijfers maar niet willen dalen. Bij het ABB zullen we het nieuws voor je blijven volgen. Morgen, vrijdag 26 november, staat een persconferentie gepland.