Wereldwijd worden advocaten bedreigd vanwege hun werk aan LGBTQIA+ zaken. Om deze kwestie onder de aandacht te brengen en deze advocaten te steunen, heeft Lawyers for Lawyers de ‘Access to Justice Campaign’ ontworpen.
Tekst: Lawyers for Lawyers
Voor zijn eigen veiligheid en die van zijn cliënten heeft de advocaat in dit interview gevraagd anoniem te blijven. De naam “Mr. Stone” die in dit artikel wordt gebruikt, is daarom een schuilnaam.
Mr. Stone is een advocaat en juridisch onderzoeker uit Nigeria, gespecialiseerd in de verdediging van slachtoffers van mensenrechtenschendingen, naast zijn werk in zakelijke en strafrechtelijke zaken. In de afgelopen jaren heeft de verdediging van personen met een LGBTQIA+ identiteit een prominente plaats ingenomen in zijn werkzaamheden. Hij benadrukt daarbij: “Ik neem deze zaken aan omdat het betekent dat ik vecht voor mijn samenleving. Als ik het niet doe, dan worden deze rechten niet beschermd en zullen mensen er veel onder blijven lijden. Het is mijn plicht.”
Illustratie: Elisabeth van der Spek.
De situatie rondom LGBTQIA+ rechten in Nigeria
De situatie van de LGBTQIA+-gemeenschap in Nigeria is uiterst precair. Seksuele activiteiten tussen mensen van hetzelfde geslacht zijn strafbaar gesteld onder het Wetboek van Strafrecht en de Wet op het Verbod op Gelijk Geslacht (Same Sex Marriage Prohibition Act, SSMPA) van 2013. Daarnaast criminaliseert deze wet elke vorm van belangenbehartiging voor LGBTQIA+-rechten, waaronder verplichte registratie voor queer clubs, verenigingen of organisaties. Dit maakt het werk van advocaten steeds gevaarlijker, omdat het uitvoeren van hun professionele taken, het verdedigen van hun cliënten, gezien kan worden als “pleiten” voor LGBTQIA+ rechten en dus gecriminaliseerd kan worden. Dit is daarom in flagrante strijd met Principe 16 van de Grondbeginselen van de VN over de rol van advocaten.
Stigmatisering zowel binnen als buiten de rechtszaal
Discriminatie, sociale afkeer van de LGBTQIA+ gemeenschap en de daaruit voortvloeiende stigmatisering heeft ernstige gevolgen voor de naleving van de rechten van deze individuen, maar ook voor het vermogen van hun advocaat om hun beroep vrij en effectief uit te oefenen. Mr. Stone schetste de ongelijke behandeling waarvan hij en zijn collega’s, die LGBTQIA+-individuen vertegenwoordigen, het slachtoffer zijn geworden. Hij benadrukte dat advocaten de plicht hebben om iedereen, ongeacht de situatie, op een adequate manier te verdedigen. Dit principe wordt echter vaak niet nageleefd wanneer het gaat om de vertegenwoordiging van mensen met een LGBTQIA+-identiteit. De heer Stone beweerde dat “wanneer je een moordenaar vertegenwoordigt, de rechtbank niet zal geloven dat je zelf een moordenaar bent, maar wanneer je een lid van de LGBTQIA+ gemeenschap vertegenwoordigt, je zal worden gezien alsof je zelf ook deel uitmaakt van die gemeenschap. Dit beïnvloedt dan hun hele beslissing en het beeld dat ze van je hebben.” Mr. Stone vertelde hoe dit betekende dat hun vermogen om een eerlijk proces voor hun cliënt te garanderen overschaduwd werd door deze onderliggende vooroordelen en hoe de persoonlijke overtuigingen van zowel de maatschappij als de rechters de rechtszaal en de vonnissen beïnvloeden.
Daarnaast hebben advocaten zoals Mr. Stone dagelijks te maken met druk en uitdagingen buiten de rechtszaal, wanneer hij zijn professionele taken uitvoert in gevoelige zaken. Hij legt uit hoe hij moet strijden tegen de culturele opvattingen die mensen over hem hebben, die eveneens zijn familie beïnvloeden, waardoor ook zij als homo worden beschouwd. Gezien het sociale stigma in Nigeria kan dit leiden tot gevaarlijke situaties, zoals intimidaties en bedreigingen.
Ondanks deze uitdagingen neemt een groeiend aantal advocaten deze zaken op zich in Nigeria. De heer Stone vertelde hoe hij getuige is van een echte verandering binnen de Nigeriaanse juridische gemeenschap, een groeiende bereidheid om de verdediging van deze gemarginaliseerde bevolkingsgroepen op zich te nemen en te vechten voor het recht op gerechtigheid voor iedereen. Door de successen van hun rechtszaken zijn het niet alleen de advocaten, maar ook de cliënten die zich meer geneigd voelen om met hun verhalen naar buiten te komen. Solidariteit en steun van de internationale gemeenschap, evenals strategisch procederen, zijn een grote factor in de verbetering van dit klimaat. Door de voortdurende inspanningen van de juridische gemeenschap; in het verdedigen en onderwijzen, deelde hij hoe verandering mogelijk is.