L4L Award & Seminar 2025 – Advocaten die journalisten verdedigen wereldwijd onder druk

Op donderdag 15 mei 2025 vond in De Rode Hoed in Amsterdam het seminar “Lawyers representing journalists targeted around the globe” plaats, georganiseerd door Lawyers for Lawyers in samenwerking met de Amsterdamse Orde van Advocaten. In een tijd waarin de vrije pers en de rechtsstaat wereldwijd onder druk staan, werd tijdens deze bijeenkomst een urgent en vaak onderbelicht onderwerp centraal gesteld: de toenemende bedreigingen waarmee advocaten die journalisten bijstaan worden geconfronteerd.

Tekst: L4L – Marloes van der Meijs

De middag werd geopend door Jeroen Brouwer, voorzitter van het bestuur van Lawyers for Lawyers, die het belang benadrukte van internationale solidariteit binnen de advocatuur en de noodzaak om op te komen voor collega’s die hun werk onder zware druk moeten uitvoeren. Aansluitend werd een digitale boodschap vertoond van Margaret Satterthwaite, VN-Speciaal Rapporteur voor de Onafhankelijkheid van Rechters en Advocaten. Zij kaartte enkele structurele uitdagingen aan waarmee advocaten wereldwijd te maken hebben, zoals de toename van SLAPP-zaken (strategische rechtszaken tegen publieke participatie) en andere vormen van juridische intimidatie. Haar boodschap onderstreepte de urgentie en wereldwijde relevantie van het onderwerp van het seminar.

Vervolgens leidde Emiel Jurjens, advocaat gespecialiseerd in media-, mensenrechten- en uitingsvrijheid, een paneldiscussie waarin sprekers hun persoonlijke ervaringen en inzichten deelden.

Ginna Anderson, Associate Director van het American Bar Association Center for Human Rights, benadrukte dat de juridische gemeenschap en media-organisaties het probleem vaak onderschatten. Terwijl de bedreigingen jegens journalisten terecht veel aandacht krijgen, blijven de risico’s voor hun advocaten veelal onderbelicht. Anderson wees op honderden gevallen van intimidatie wereldwijd—waaronder online bedreigingen, strafrechtelijke vervolging, disciplinaire sancties en surveillance. “Wat we zien is slechts het topje van de ijsberg,” aldus Anderson. Daarbij wees zij op het schrijnende feit dat maar weinig advocaten bereid zijn deze zaken op zich te nemen, deels uit vrees voor het verliezen van commerciële cliënten

Emma Bergmans, beleidsadviseur bij Free Press Unlimited, plaatste het onderwerp in een bredere context en vestigde de aandacht op de toenemende risico’s voor zowel journalisten als hun advocaten. Zij gaf aan dat 2024 het dodelijkste jaar voor journalisten tot nu toe was. Ook in democratische landen groeit de juridische druk, vooral via SLAPP-zaken. “Een derde van deze zaken is aangespannen door politici,” aldus Bergmans, “vaak wegens relatief kleine kwesties, maar met verstrekkende gevolgen.” Ook de advocaten die hen bijstaan worden regelmatig zelf het doelwit.

Sirikan Charoensiri, medeoprichter van Thai Lawyers for Human Rights en voormalig L4L-laureaat, deelde haar persoonlijke ervaringen als advocaat van vervolgde activisten en journalisten in Thailand. Ze sprak over de kracht die ze haalde uit internationale steun, waaronder die van Lawyers for Lawyers. “Het gaf niet alleen mij, maar ook mijn cliënten hoop en vertrouwen.”

Bea Bodrogi, mensenrechtenadvocaat uit Hongarije, ging in op de groeiende inbreuken op het beroepsgeheim. Ze vertelde hoe zij haar telefoon voortaan in een speciaal afgeschermd tasje bewaart om surveillance tegen te gaan. “Als ik iets aan mijn jongere zelf mocht adviseren,” zei Bodrogi, “dan is het: onderschat nooit de mentale tol van dit werk. Zorg voor jezelf, deel je verhaal en blijf spreken.”

Ondanks de zorgwekkende signalen klonk er ook een boodschap van hoop. Anderson benadrukte dat er steeds meer middelen en kennis beschikbaar zijn om advocaten te beschermen. Het delen van best practices en risicobeperkende strategieën is essentieel. Bergmans sloot het panel af met een oproep tot solidariteit: “Zowel journalisten als hun advocaten kunnen zich geïsoleerd voelen. Internationale samenwerking, het documenteren van misstanden en publieke bewustwording maken een enorm verschil.”

Het seminar en de paneldiscussie vormden de opmaat naar de uitreiking van de 2025 Lawyers for Lawyers Award aan de Angolese advocaat Zola Ferreira Bambi. De prijs werd uitgereikt door Claudia González Orellana, mensenrechtenadvocaat uit Guatemala en laureaat van 2023. Voorafgaand aan de uitreiking gaf Agaath Reijnders, oud-voorzitter van de Amsterdamse Orde van Advocaten en jurylid van de L4L Award, een toelichting op het juryrapport. Zij schetste de moed en vasthoudendheid van Bambi in zijn inzet voor mensenrechten en persvrijheid, vaak onder extreem moeilijke omstandigheden. Ook waren er bijdragen van Jacqueline Schaap, voorzitter van de Amsterdamse Orde van Advocaten, en Jeroen Soeteman, voorzitter van de Nederlandse Orde van Advocaten. Beiden riepen op tot voortdurende betrokkenheid van de advocatuur bij de verdediging van de rechtsstaat en van collega’s die onder druk staan. Het seminar bood een krachtig platform voor bewustwording, solidariteit en het ontwikkelen van strategieën om advocaten die opkomen voor de persvrijheid wereldwijd te ondersteunen.