Toen de Egyptische mensenrechtenadvocaat Hoda Abdel-Moneim in november 2018 werd gearresteerd, had niemand kunnen vermoeden dat dit het begin zou zijn van een jarenlange strijd die haar gezondheid, vrijheid en zelfs haar leven zou bedreigen. Inmiddels zit Hoda al meer dan zeven jaar vast. Haar zaak is uitgegroeid tot een pijnlijk voorbeeld van hoever autoriteiten kunnen gaan om kritische stemmen het zwijgen op te leggen, zelfs wanneer die stemmen afkomstig zijn van advocaten die hun beroep met integriteit uitoefenen.

Hoda, nu 66 jaar oud, was jarenlang een gerespecteerde advocaat bij het Hof van Cassatie en lid van de Nationale Mensenrechtenraad in Egypte. Ze verdedigde slachtoffers van gedwongen verdwijningen, willekeurige detentie en ernstige mensenrechtenschendingen. Maar juist dat werk maakte haar een doelwit, net als vele andere advocaten in Egypte.

Een verdwijning die het zwijgen moest opleggen

Op 1 november 2018 werd Hoda uit haar huis gehaald en drie weken lang volledig van de buitenwereld afgesneden. Waar ze werd vastgehouden en in welke omstandigheden, is nooit duidelijk geworden. Toen ze na 21 dagen voor het eerst voor de openbare aanklager verscheen, werd ze beschuldigd van “lidmaatschap van een terroristische organisatie” en het “verspreiden van vals nieuws”. Voor velen een bekend patroon: vage aanklachten die worden gebruikt om kritische advocaten en activisten monddood te maken.

In 2023 werd ze door een noodrechtbank veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf — een vonnis waartegen geen beroep mogelijk was. Hoewel de die volledige straf uitzat en op 31 oktober 2023 vrijgelaten had moeten worden, gebeurde het tegenovergestelde. Hoda’s zaak werd simpelweg “gerecycled”: zij werd in een nieuwe zaak aangeklaagd voor precies dezelfde feiten. En daarna volgde er nóg een aanklacht gebaseerd op dezelfde feiten.

Terwijl de jaren verstrijken, gaat Hoda’s gezondheid sterk achteruit. Haar familie en advocaten trekken al jaren aan de bel: zij lijdt aan ernstige en levensbedreigende aandoeningen, waaronder long- en diepe veneuze trombose, nierfalen, extreem hoge bloeddruk en hevige gewrichtspijn. In de zomer van 2025 kreeg ze twee hartaanvallen in één week tijd. Toch werd ze niet naar een gespecialiseerd ziekenhuis gebracht. Haar familie hoorde pas dagen later wat er was gebeurd.

Een zaak die de wereld wakker schudde

Hoda’s zaak heeft wereldwijd tot verontwaardiging geleid. VN-experts uit meerdere mandaten hebben haar detentie scherp veroordeeld en benadrukt dat de Egyptische autoriteiten antiterreurwetgeving misbruiken om mensenrechtenverdedigers te vervolgen. Ook het Europees Parlement en internationale Orden van Advocaten en tientallen NGO’s, waaronder Lawyers for Lawyers, roepen al jaren op tot haar onmiddellijke vrijlating.

In 2020 ontving Hoda de Human Rights Award van de Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE). Afgelopen maand volgde, nadat Lawyers for Lawyers haar daarvoor nomineerde,de prestigieuze International Bar Association’s Human Rights Award voor haar levenslange inzet voor de rechtsstaat. Het zijn eerbetonen die niet alleen haar moed erkennen, maar ook benadrukken hoe belangrijk haar werk was, en nog steeds is.

Hoop in kleine gebaren

In oktober 2025 diende Hoda’s dochter een officieel verzoek in voor een presidentieel pardon. Een sprankje hoop, al blijft een antwoord tot op heden uit. Voor Hoda is elke dag achter de tralies, in deze omstandigheden, een risico voor haar leven. Hoda Abdel-Moneim staat symbool voor de vele advocaten in Egypte die vervolgd worden omdat ze andere verdedigen. Haar verhaal is een waarschuwing, maar ook een herinnering aan de kracht van één stem die weigert te zwijgen — zelfs wanneer alles erop gericht is haar het zwijgen op te leggen.

Een kaart die verschil kan maken

Hoda is dit jaar één van de advocaten aan wie wij schrijven binnen onze jaarlijkse Groetenkaart Campagne, die op 10 december 2025 van start gaat. Een eenvoudig kaartje kan, juist in omstandigheden als de hare, een diepgaand effect hebben: het biedt hoop, laat zien dat de wereld meekijkt en dat haar strijd niet vergeten is.

Wil je een kaart naar Hoda schrijven? Neem dan contact met ons op via info@lawyersforlawyers.nl.