Met ingang van 2023 is er gekozen voor een nieuwe opzet van de pleitoefeningen. Het ABB sprak hierover met Maurits Kalff, rechter bij rechtbank Amsterdam en Anneke den Hartog, die de cursus Sterk pleiten in Civiel bij de Orde heeft verzorgd.
Tekst: Amy Leung
De deelname aan de pleitoefeningen is een van de opleidingsverplichtingen voor het verkrijgen van de stageverklaring. De pleitoefening draagt bij aan de professionele vorming en ontwikkeling van de vaardigheden van advocaatstagiaires.
In deze nieuwe opzet wordt de pleitoefening gecombineerd met kennismakingsbijeenkomsten voor groepen van ongeveer 45 advocaten. Na een vertoning van een introductiefilm gaan de advocaten aan de slag met een casus. De groep wordt verdeeld in vier groepen voor de voorbereidingen van twee casussen. Op basis van willekeur wordt per groep een advocaat gevraagd om te pleiten. De pleiters krijgen een moment voor feedback en vervolgens is er tijd voor vragen aan de rechters.
In die nieuwe opzet is het niet meer nodig voor de patroon om de pleidooien bij te wonen.
Wij hebben een aantal vragen gesteld aan rechter Maurits Kalff en de moderator Anneke den Hartog, die meedoen met de pleitoefeningen. Lees hieronder mee.
Wat is uw rol bij de pleitoefeningen?
Moderator:
“Het is de bedoeling dat ik samen met de aanwezige rechter en advocaat probeer om de beginnende advocaten een ‘kijkje in de keuken’ te geven. Ik ben zelf ook jurist en werkzaam geweest als advocaat en journalist. Zo ben ik bij de pleitoefeningen betrokken om vanuit een andere perspectief de beginnende advocaten te begeleiden.”
Rechter:
“In de nieuwe opzet heb je ongeveer 45 advocaat-stagiaires in de zaal. Op de plek van de rechters/griffier zitten twee rechters en een ervaren advocaat. Zij stellen vragen, geven feedback en vertellen over de do’s and dont’s van het pleiten.”
Wat vindt u een voordeel van de nieuwe opzet?
Rechter:
“In de nieuwe opzet worden de casussen ter plekke gedeeld met de advocaat-stagiaires – dus geen voordracht van een al eerder gemaakte pleitnota. Verder is het meer een dialoog tussen de advocaat en de rechter: wat kan helpen om het pleiten zo effectief mogelijk te laten zijn?”
Moderator:
“De pleitoefeningen bestaan al lang. Met de nieuwe opzet is beoogd om de pleitoefeningen opnieuw nuttig en uitdagend te maken voor de beginnende advocaten. Daarbij werd het een logistieke uitdaging om de pleitoefeningen te organiseren voor de ruim 300 advocaten die er elk jaar in Amsterdam bijkomen.”
“Deze opzet biedt een kans aan de beginnende advocaten om in een informele setting kennis te maken met een rechter en vragen te kunnen stellen, zoals ‘moet je alles wat al in de geschreven rondes is benoemd nog een keer herhalen in je pleidooi?’of ‘Kun je iets voorbereiden aan de re- en dupliek?’ Maar er worden ook wel grappige vragen gesteld, als ‘Als je de rechter tijdens de zitting iets ziet opschrijven, wat is dat dan?’ De betreffende rechter antwoordde toen lachend dat hij soms ‘dus??’ of ‘want??’ in de kantlijn zet, omdat dan de conclusie van het juridisch verhaal nog niet duidelijk is.”
Wat is de reactie op de nieuwe opzet van de pleitoefeningen?
Moderator:
“Ook de rechters vinden het leuk om vragen uit de praktijk te horen. En de advocaten die meedoen vinden het leuk om deze pleitoefeningen te begeleiden. Tot nog toe is de ervaring met de nieuwe opzet positief. Deze nieuwe opzet is een proef. We hebben drie rondes gehad en er staan nog vier rondes op de planning en achteraf volgt een evaluatie over de nieuwe opzet.”
Rechter:
“Door te luisteren en vragen te stellen aan rechters leer je andere dingen dan door het zelf te doen. Advocaat-stagiaires zijn tegenwoordig niet meer afhankelijk van deze pleitoefening voor hun eerste ‘pleitervaring’. Ik begrijp dat op de universiteiten en tijdens de beroepsopleiding ook al moot courts bestaan.”
Wat zou u willen meegeven over de voorbereidingen voor de pleitoefeningen?
Rechter:
“Formeel gezien heb je geen voorbereiding nodig. Je zou de artikelen van Floris Bakels in het Advocatenblad kunnen lezen. Hij schrijft over zijn loopbaan en ervaringen als rechter bij de rechtbank, het hof en de Hoge Raad en deelt nuttige tips en tricks voor advocaten met de lezers.”
Moderator:
“Vooraf hoef je niets te doen, maar we verwachten wel dat iedereen actief meedoet op de dag zelf. Het is goed om er open in te staan en te luisteren naar anderen – ook als je zelf niet hoeft te pleiten. Je kan ook alvast nadenken over een vraag voor de rechters.”
“De pleitoefening is gericht op een civiele procedure. Aangezien de casus en voorbereidingen pas op die dag plaatsvinden, verwachten de rechters geen perfect voorgedragen pleidooi. Het ziet meer op jouw houding tijdens het pleiten en de interactie met de rechters bijvoorbeeld. De pleiter wordt ook willekeurig uitgekozen. Het is absoluut spannend om te pleiten – dat begrijpen wij heel goed – maar je wordt er beter in door het te doen. Achteraf krijg je ook feedback van de ‘rechters’, waarmee jij je voordeel kunt doen in jouw werk.”
Heeft u nog tips & tricks voor de pleiters onder de lezers?
Moderator:
“Maak aantekeningen voor jezelf alsof jij moet pleiten. Hoe serieuzer je meedoet in de voorbereidingen, hoe leuker het wordt.”
“Tijdens mijn eigen advocaat-stagiairetijd – lang geleden! – heb ik voor de pleitwedstrijden in Haarlem de tip gekregen van mijn patroon om van tevoren een notitie te maken waarmee je kunt afronden in één minuut. Zo ben je voorbereid als het anders loopt, bijvoorbeeld als er veel vragen zijn gesteld en de rechter ineens zegt dat je moet gaan afronden. Het is bij de voorbereidingen een kleine moeite, maar het idee dat ik die aantekening had, gaf al een zeker gevoel.”
Rechter:
“Een tip voor de praktijk is focus, focus, focus. Gebruik een mondelinge behandeling niet voor het herhalen of samenvatten van de schriftelijke stukken maar licht twee of drie kernpunten uit het dossier. Neem de rechter bij de hand om die kernpunten nader toe te lichten. Dan kan de mondelinge behandeling echt een meerwaarde hebben.”