Op 5 juni 2025 – Wereldmilieudag – lanceerde Lawyers for Lawyers het rapport “Access to Environmental Justice under Threat: The Role, Rights, and Risks of Environmental Lawyers”. Het onderzoek benadrukt de cruciale rol die milieurecht-advocaten spelen in het verschaffen van toegang tot het recht in klimaatzaken en brengt de toenemende bedreigingen en belemmeringen in kaart waarmee zij wereldwijd worden geconfronteerd.
Toegang tot het recht in milieuzaken
Milieurechtadvocaten spelen een cruciale rol in het waarborgen van toegang tot milieurechtvaardigheid. Ze ondersteunen onder meer inheemse bevolkingsgroepen, boeren en mensenrechtenverdedigers bij het afdwingen van milieubescherming, dragen bij aan de educatie en training van gemeenschappen, en roepen bedrijven en overheden ter verantwoording voor veroorzaakte of dreigende klimaatschade. In veel landen gebeurt dit onder moeilijke omstandigheden: advocaten krijgen te maken met stigmatisering, strafrechtelijke vervolging, SLAPP-zaken (strategische rechtszaken tegen publieke participatie), digitale monitoring en fysieke bedreiging. In sommige landen zijn slechts enkele advocaten actief op dit terrein, waardoor de toegang tot het recht ernstig onder druk komt te staan.
Milieurecht advocaten in toenemende mate onder druk
Het rapport is gebaseerd op interviews met milieurechtadvocaten wereldwijd, afgenomen tussen mei 2022 en oktober 2024. De bevindingen tonen een zorgwekkende toename van bedreigingen en aanvallen op milieuadvocaten door staten en niet-statelijke actoren, waaronder stigmatisering, fysiek geweld, en straf- of civielrechtelijke vervolging als vergelding voor hun legitieme werk. Een groot deel van de advocaten sprak hun zorgen uit over schendingen van het beroepsgeheim, onder meer door onrechtmatige surveillance, monitoring en inbeslagname van elektronische apparatuur. Daarnaast meldden vrijwel alle advocaten systematische belemmering bij het verkrijgen van essentiële documenten, zoals milieueffectrapportages. Deze praktijken vormen niet alleen een directe inbreuk op de beroepsuitoefening van advocaten, maar ondermijnen ook de rechtsstaat en het fundamentele recht op toegang tot een onafhankelijk juridisch oordeel en genoegdoening in milieuzaken.
Oproep tot bescherming en versterking van de beroepsgroep
Het rapport bevat diverse aanbevelingen aan overheden, internationale organisaties, en beroepsorganisaties van advocaten. Voor deze laatste groep ligt de nadruk met name op het bieden van zichtbare en structurele steun aan milieurechtadvocaten. Zo pleit Lawyers for Lawyers voor het instellen van een vertrouwelijk meldpunt voor intimidatie en oneigenlijke inmenging, actieve opvolging van meldingen, en het publiekelijk uitspreken van steun. Daarnaast zouden zij een proactieve rol moeten spelen in het vergroten van het bewustzijn over de risico’s die deze advocaten lopen en nationale en internationale dialoog faciliteren om bescherming en ondersteuning te versterken.
Het rapport is te lezen op www.lawyersforlawyers.org/campaigns/environmental-lawyers-campaign
QR naar rapport:
